Phân tích bài thơ Sóng đầy đủ trọn bộ nhất

Cảm nhận tâm sự của Tú Xương gửi gắm trong bài thơ Thương vợ
Tú Xương có phổ biến bài thơ, bài phú nhắc về vợ. Bà Tú vốn là "con gái nhà dòng, lấy chồng kẻ chợ”, một người con dâu chuyên nghiệp làm ăn buôn bán, hiền lành được bà con xa sắp mến trọng:

"Đầu sông bến bãi, đua tài buôn chín bán mười

Trong họ không tính làng, hậu đậu lẽ chào dơi nói thợ".

Nhờ thế mà ông Tú mới được sống cuộc đời phong lưu: "Tiền bạc phó cho con mụ kiếm - Ngựa xe chẳng thấy khi nào ngơi".

"Thương vợ" là bài thơ cảm động nhất trong những bài thơ trữ tình của Tú Xương. Nó là bài thơ tâm sự, song song cũng là bài thơ thế sự. Bài thơ cất chan tình thương yêu nhiệt tình của ông Tú đối có người vợ hiền thảo của mình.



Sáu câu thơ đầu đề cập lên hình ảnh của bà Tú trong gia đình và ngoại trừ cuộc đời: hình ảnh trung thực về một người vợ tần tảo, một người mẹ đôn hậu, giàu đức hi sinh.

Hai câu thơ trong phần đề giới thiệu bà Tú là một người vợ cực kỳ đảm đang, chịu thương chịu khó. Nếu như bà vợ của Nguyễn Khuyến là 1 nữ giới "hay lam hay làm, dây lưng bó que, xắn váy quai cồng, chân nam đá chân chiêu, vì tớ đỡ đần trong toàn bộ việc" (câu đối của Nguyễn Khuyến) thì bà Tú là 1 người đàn bà:

"Quanh năm buôn bán ở mom sông

Nuôi đủ năm con sở hữu một chồng".

“Quanh năm buôn bán" là cảnh làm cho ăn đầu tắt mặt tối, từ ngày này qua ngày khác, từ tháng này qua tháng khác... không được một ngày nghỉ ngơi. Bà Tú "Buôn bán ở mom sông”, nơi cái mảnh đất nhô ra, ba bề bao bọc sông nước; nơi làm cho ăn là mẫu thế đất chênh vênh. Hai chữ ''mom sông" gợi tả một cuộc đời đa dạng mưa nắng, một cảnh đời cơ cực, bắt buộc vật lộn kiếm sống, mới "Nuôi đủ năm con với một chồng". Một gánh nặng gia đình đè nặng lên đôi vai người mẹ, người vợ. Thông thường, người ta chỉ đếm mớ rau, con cá, đếm tiền bạc,... chứ ai "đếm" con, "đếm" chồng (!). Câu thơ tự trào ẩn cất nỗi niềm chua chát về một gia đình gặp nhiều khó khăn: đông con, người chồng đang cần "ăn lương vợ". Có thể nói, hai câu đầu, Tú Xương ghi lại 1 cách trung thực người vợ tần tảo, đảm nhận của mình.

Phần thực tô đậm thêm chân dung bà Tú, mỗi sáng mỗi tối đi đi về về "lặn lội" làm cho ăn như "thân cò" nơi "quãng vắng". Ngôn ngữ thơ tăng cấp tô đậm thêm nỗi cực nhọc của người vợ. Câu chữ như những nét vẽ, gam màu tiếp nối nhau, bổ trợ và gia tăng: đã "lặn lội" lại "thân cò", rồi còn "khi quãng vắng". Nỗi cực nhọc kiếm sống ở "mom sông" tưởng như ko thể nào nói hết được! Hình ảnh "con cò", “cái cò” trong ca dao cổ: ''Con cò lặn lội bờ sông...", "Con cò đi đón cơn mưa...", "Cái cò, dòng vạc, cái nông..." được tái tạo trong thơ Tú Xương qua hình, ảnh "thân cò" lầm lũi, đã đem đến cho người đọc bao can dự cảm động về bà Tú, cũng như thân phận vất vả, cực khổ,... của người đàn bà Việt Nam trong xã hội cũ:



"Lặn lội thân cò khi quãng vắng,

Eo sèo mặt nước buổi đò đông".

"Eo sèo" là từ láy tượng thanh chỉ sự rầy rà bằng lời đòi, gọi liên tục dai dẳng; gợi tả cảnh tranh chọn tranh bán, cảnh biện hộ vã nơi "mặt nước" lúc "đò đông”. Một cuộc đời "lặn lội", 1 cảnh sống khiến cho ăn "eo sèo". Nghệ thuật đối đặc sắc đã làm cho nổi bật cảnh kiếm ăn phổ biến cơ cực. Bát cơm, manh áo mà bà Tú kiếm được "Nuôi đủ năm con mang một chồng" phải "lặn lội" trong mưa nắng, buộc phải giành giật "eo sèo", bắt buộc trả giá bao mồ hôi, nước mắt giữa thời buổi khó khăn!

Tiếp theo là hai câu luận, Tú Xương ứng dụng vô cùng sáng tạo hai thành ngữ: ''một duyên hai nợ" và "năm nắng mười mưa", đối xứng nhau hài hòa, màu sắc dân gian thắm thiết trong cảm nhận và tiếng nói biểu đạt:

"Một duyên hai nợ, âu đành phận,

Năm nắng mười mưa dám quản công".

"Duyên'' là duyên số, duyên phận, "nợ" là loại "nợ" đời mà bà Tú buộc phải cam phận, chịu đựng. "Nắng", "mưa" tượng trưng cho tất cả vất vả, khổ cực. Các số từ trong câu thơ nâng cao dần lên: "một... hai... năm... mười..." khiến cho nổi rõ đức hi sinh thầm lặng của bà Tú, 1 người nữ giới chịu thương chịu thương chịu khó vì sự no đủ hạnh phúc của chồng con và gia đình. "Âu đành phận"... "dám quản công"... giọng thơ phổ biến xót xa thương cảm.

Tóm lại, sáu câu thơ đầu, bằng tấm lòng hàm ơn và cảm phục, Tú Xương đã phác hoạ 1 vài nét siêu trung thực và cảm động về hình ảnh bà Tú, người vợ hiền thảo của mình với bao đức tính đáng quý: đảm đang, tần tảo, chịu thương, chịu khó, âm thầm hi sinh cho hạnh phúc gia đình. Tú Xương trình bày văn pháp điêu luyện trong sử dụng tiếng nói và sáng tạo hình ảnh. Các từ láy, những số từ, phép đối, đảo ngữ, tiêu dùng sáng tạo thành ngữ và hình ảnh "thân cò"... đã tạo bắt buộc ấn tượng và sức quyến rũ của văn chương.

Hai câu kết, Tú Xương dùng từ ngữ thông tục, lấy tiếng chửi nơi "mom sông", lúc "buổi đò đông" đưa vào thơ vô cùng tự nhiên, bình dị. Ông tự trách mình:

"Cha mẹ nghề đời ăn ở bạc,

Có chồng lạnh nhạt cũng như không!"

Trách mình "ăn lương vợ" mà "ăn ở bạc". Vai trò người chồng, người cha chẳng giúp ích được gì, vô tích sự, thậm chí còn "hờ hững" với vợ con. Lời tự trách sao mà đau xót thế!

Ta đã biết, Tú Xương mang văn tài, nhưng công danh dở dang, thi cử lận đận. Sống giữa 1 xã hội "dở Tây dở ta" chữ nho mạt vận, lúc mà "Ông nghè, ông cống cũng nằm co” cho bắt buộc nhà thơ tự trách mình, đồng thời cũng là trách đời đen bạc. Ông không xu thời để vinh thân phì gia "tối rượu sâm banh, sáng sữa bò".

Hai câu kết là cả một nỗi niềm tâm sự và thế sự đầy buồn thương, là tiếng nói của 1 trí thức giàu nhân cách, nặng tình đời, thượng vợ con mà gia cảnh nghèo. Tú Xương thương vợ cũng chính là hải quan mình vậy. Đó là nỗi đau thất thế của nhà thơ khi cảnh đời thay đổi!



Bài thơ "Thương vợ" được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Ngôn ngữ thơ bình dị như tiếng kể đời thường nơi "mom sông" của các người kinh doanh nhỏ, phương pháp đây gần một thế kỉ. Các khía cạnh nghệ thuật sắm lọc vừa cá thể (bà Tú mang "năm con, một chồng") vừa khái quát sâu nhan sắc (người phu nữ ngày xưa). Hình tượng thơ hàm súc, gợi cảm: thương vợ, thương mình, buồn về gia đạo thêm nỗi đau đời. "Thương vợ" là bài thơ trữ tình đặc dung nhan của Tú Xương đề cập về người vợ, người phụ nữ ngày xưa mang bao tình cảm trân trọng phải chăng đẹp. Hình ảnh bà Tú được kể đến trong bài thơ cực kỳ sắp gũi mang người mẹ, người chị trong mỗi gia đình Việt Nam.

Tú Xương là thi sĩ trào phúng tuyệt vời trong nền văn chương Việt Nam. Tên tuổi ông sống mãi có non Côi, sông Vị. Sinh bất phùng thời giữa chiếc xã hội dở Tây dở ta, khi mà Hán học đã mạt vận, Tú Xương vẫn giữ được nhân bí quyết kẻ sĩ, vẫn sống "sang trọng" như ai, bởi lẽ thi sĩ với người vợ hiền thảo đảm đang. Tú Xương ko bảng vàng bia đá, nhưng ông đã khắc danh tiếng bà Tú vào bia đá bảng vàng:

"Một ngọn đèn xanh, mấy quyển vàng,

Bốn con làm lính, bố làm cho quan.

(...) Hỏi ra quan đó ăn lương vợ

Đem chuyện trăm năm – giở lại bàn".

(Quan tại gia)

Tú Xương đã mang bài ''Văn tế sống vợ", lại với thêm bài "Thương vợ", ấy là những áng văn thơ vừa tài giỏi vừa nghĩa tình. Ca dao đã nói về người vợ tào khang "tay bưng chén muối đĩa gừng", Tú Xương với bao giờ quên được công ơn của bà Tú "Nuôi đủ năm con mang một chồng”.

Á Nam Trần Tuấn Khải (1894 - 1983) thi sĩ cùng thời có Tú Xương đã sở hữu bài thơ "Viếng bà Tú Xương" viết năm 1931:

"Hơn sáu mươi năm đất Vị Hoàng,

Mẹ hiền, vợ đức đã treo gương.

Nếm chung trời Việt trăm cay đắng,

Vững sở hữu con Côi một mối giường.

Bia mồm đã cần trang khổn phạm,

Nếp nhà ko thẹn dấu văn chương.

Tấm thân tuy thác, danh nào thác,

Hồn cũng thơm lây dưới suối vàng”.

Bài thơ của Á Nam giúp ta hiểu hơn Tú Xương và bà Tú, và chúng ta mới thấy hết dòng hay, chiếc đẹp của tấm lòng Tú Xương được nhắc tới trong bài "Thương vợ".

3. Cảm nhận nỗi lòng của Tú Xương trong bài Thương Vợ
“Thương vợ” – 1 trong các bài thơ chất đựng nồng cháy bao cảm xúc của 1 người chồng dành cho vợ mình giữa cuộc đời bao vất vả, lo toan. Người chồng đó ko buộc phải ai khác mà chính là tác kém chất lượng của bài thơ: Trần Tế Xương. Ông đã dành cho vợ mình các tình cảm cực kỳ thực lòng qua lời thơ giản dị mà sâu sắc.

Trần Tế Xương là một trong những thi sĩ trẻ sở hữu những tác phẩm đã trở thành bất tử. Sáng tác của ông gồm hai mảng: trào phúng và trữ tình, đều bắt nguồn từ máu nóng của thi sĩ mang dân, với nước, có đời.

Thơ xưa viết về người vợ đã ít, mà viết về người vợ lúc đang còn sống lại càng hãn hữu hoi hơn. Thơ Trần Tế Xương lại khác. Trong sáng tác của ông, mang hẳn 1 đề tài về bà Tú gồm cả thơ, văn tế, câu đối. Bà Tú từng chịu phổ biến nặng nhọc gieo neo trong cuộc đời, nhưng bà lại với niềm hạnh phúc là ngay lúc còn sống đã được đi vào thơ ông Tú sở hữu toàn bộ niềm thương yêu, trân trọng của chồng. “Thương vợ” là một trong những bài thơ hay và cảm động nhất của Tú Xương viết về bà Tú.

Trong những câu thơ đầu, ông thể hiện rất chân thực về cuộc sống và cáng đáng nặng nhọc của vợ mình:

“Quanh năm buôn bán ở mom sông,

...

Eo sèo mặt nước buổi đò đông.”

Nghề của bà là buôn bán, nói quanh nói quẩn năm ngày tháng lặn lội ở “mom sông” – nơi sở hữu rộng rãi hiểm nguy rình rập. Ông Tú sớm hôm bận bịu sở hữu đèn sách, sở hữu thơ ca, thế mà vẫn để tâm đến công việc của vợ mình, khác hẳn mang các người đàn ông khác trong chế độ nam quyền cộng thời. Ông là người mang tri thức, lại thấu hiểu sự đời. Vì thế, ông hiểu hơn ai hết những nỗi vất lo toàn mà vợ mình đang gánh.



Ông đã dành cho vợ những lời thơ vô cùng giản dị có hình ảnh và từ ngữ chân thành, giàu cảm xúc. Ông hiểu rằng, vợ mình nặng nhọc như vậy là vì buộc phải “Nuôi đủ năm con có 1 chồng”. Đủ là đủ ăn đủ mặc, đủ ấm, đủ ko thiếu đồ vật gì. Ông tự đặt mình tương hợp sở hữu “năm con” để khắc họa thêm trọng trách to lao mà bà Tú đang đảm đương. Không buộc phải ông hạ mình trước vợ, càng ko cần ông tốt hèn, kém cỏi mà vì dòng nghiệp văn học của ông lúc bấy giờ ko cần là thời cường thịnh phải ko thể dựa vào đó mà lo toan cuộc mưu sinh cơm áo gạo tiền được. Trong lời thơ của ông còn thầm có sự biết ơn, trân trọng sâu dung nhan tới người vợ đảm đang, tảo tần, giàu hi sinh. Bởi thế, ông mới hiểu các ngày bà “lặn lội”, “eo sèo” trong cuộc bán buôn, bon chen đầy vất vả, ghen đua.

Có người đặt ra câu hỏi, vì sao ông hiểu vợ mình vất vả như vậy cơ mà không đứng lên khiến giúp bà? Những vần thơ của ông mang có lại cơm áo gạo tiền cho bà đỡ vất vả? Ông hiểu biết, ông có kiến thức sao lại để vợ mình phải vất vả vậy? Câu hỏi trớ trêu thật khó trả lời. Bởi trong thời thế ấy, ông ko thể bỏ cây bút mà lao vào làm lụng tay chân cộng bà được. Mình bà đảm nhiệm cả năm con đã là 1 gánh nặng lắm rồi, lại thêm cả 1 ông chồng. Liệu rằng người nữ giới ấy với gục ngã, có kêu than?

“Một duyên hai nợ âu đành phận,

Năm nắng mười mưa dám quản công

Cha mẹ thói thường ăn ở bạc

Có chồng lạnh nhạt cũng như không.”

Một lần nữa, Tế Xương dành cho vợ mình các lời thơ rất đáng trân trọng, nâng niu. Ông cảm mến và cảm thông sở hữu nỗi niềm khó nhọc của vợ, ông thấu hiểu sự cam chịu của bà. Càng hàm ơn vợ bao nhiêu, ông lại càng oán than bản thân mình bấy nhiêu. Ông tự chửi mình “Có chồng thờ ơ cũng như không”. Ông ko khiến cho được gì giúp bà không tính tình thương yêu và lòng bi cảm sâu sắc. Có lẽ đối có bà Tú như vậy cũng đã là đủ lắm rồi. Bởi thân phận người phụ nữ xưa ai cũng khổ, cũng chìm nổi long đong, nhưng chẳng mấy ai được chồng thương và thấu hiểu như bà. Chỉ là do thời thế bắt buộc ông ko giúp được gì cho vợ.

Bên cạnh các tình cảm thực bụng dành cho bà Tú, Tế Xương cũng thầm phân trần niềm đồng cảm, xót xa sở hữu các thân phận đồng cảnh mang bà. Bởi thế, ông ví vợ mình với “thân cò” – một hình ảnh thân thuộc trong ca dao Việt Nam lúc nhắc về số phận vất vả của người nông dân. Dù họ mang nên “lặn lội”, bắt buộc “eo sèo” hay dù vậy nào đi chăng nữa, các “thân cò” vẫn ngày đêm mài miệt kiếm sống.

Vậy, vì mục tiêu gì mà họ lại cam chịu như vậy? Không cần vì bị ép buộc, mà vì tình yêu thương lớn lao và cao cả họ dành cho gia đình. Sự hi sinh đấy thật đáng trân trọng và đáng quý biết bao. Nhưng ko cần ai cũng sở hữu nỗi lòng thấu hiểu như thi sĩ Tế Xương. Sống trong xã hội nam quyền nhưng ông ko tự cho mình được quyền thong dong, được hưởng thụ thoải mái mọi thứ và được trà đạp lên người phụ nữ. Ở xã hội ấy, có những người vợ bị coi là nô lệ, là người ở, nhưng Tế Xương thì không. Bà Tú đã đi vào thơ ông có ý nghĩa là 1 người vợ đích thực, 1 người vợ đảm đang, giàu đức hi sinh. Ông thương vợ và trái lại cũng trách mình làm chồng mà “hờ hững cũng như không”.

Đúng như chiếc tên mà tác kém chất lượng đã đặt cho bài thơ “Thương vợ”, Tế Xương đã dành những tình cảm thực tình nhất dành cho vợ. Không giúp được vợ nhưng ông mong sao các tình cảm của mình sẽ khiến bà vơi đi mệt mỏi sau bao ngày lặn lội nặng nhọc mưu sinh.

4. Tâm sự của Tú Xương qua bài thơ “Thương vợ”
Thơ văn Việt Nam xưa và nay sở hữu những bài thơ thương vợ, khóc vợ cực kỳ cảm động. Người ta còn ngợi ca 1 bài thơ của Tự Đức khóc 1 bà phi sở hữu câu:

Đập vỡ gương ra mua thấy bóng
Xếp tàn y lại để dành hơi.

Nỗi nhớ nhung đau đớn, dữ dội ấy còn được Bùi Hữu Nghĩa, Nguyễn Thượng Hiền, Nguyễn Khuyến biểu đạt cảm động trong bài văn tế, câu đối khóc vợ sau này. Cảm phục, xót thương, tự hào... trước tấm lòng, đức hi sinh của vợ bằng giọng văn vừa với click here chút tính nghịch, vừa rất cảm động; giữa sự hài hòa giữa trào lộng và trữ tình Tú Xương đã làm “giàu” thêm đề tài viết về bà Tú và kịp góp vào nền văn chương Trung đại Việt Nam một bài thơ về tình cảm thương vợ hay và sâu sắc.

Thương vợ là 1 bài thơ vừa cảm động, vừa dí dỏm của Tú Xương. Chỉ hai câu đầu của bài thơ đã nêu bật lên được vai trò cột trụ gia đình của bà:

Quanh năm kinh doanh ở mom sông
Nuôi đủ năm con mang 1 chồng.

Ông Tú tỏ lòng thương vợ khởi đầu bằng sự tính công. Đúng hơn là sự hàm ơn sâu nhan sắc công lao của bà Tú. Có thời kì cụ thể: “quanh năm”; ko gian cụ thể: “mom sông” càng làm cho vượt trội lên sự lam lũ, vất vả quần quật của bà Tú. Nơi buôn bán để kiếm miếng cơm manh áo của bà Tú là “mom sông”- là một chỗ đất nơi ra ở bờ sông, nơi ít người qua lại, sóng nước khấp khểnh gợi sự cheo leo, chênh vênh, rộng rãi bất trắc. Thế nhưng “quanh năm” tức là ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác như 1 vòng tuần hoàn khép kín, dù ngày nắng hay mưa,ốm đau hay khoẻ mạnh bà Tú lại quẩy gánh gồng ra nơi “mom sông” ấy để buôn bán. Cách kể như là sự xô bồ, phóng đại của chuyện văn chương, trong nếu này chính là sự thanh minh lòng biết ơn đối có bà Tú về mặt thời gian khó dộng. Và điều cảm động, đáng để khâm phục bà Tú là nhịp điệu khiến cho việc ko ngừng nghỉ tại 1 nơi làm cho ăn, buôn bán cạnh tranh nhưng không phải chỉ để nuôi thân mà “Nuôi đủ năm con mang một chồng’. Đâu còn thấy hình ảnh:



Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.

Mà ngược lại đó là mẫu chồng: “Tiền bạc phó cho con mụ kiếm”, chiếc chồng “Thưng đấu nhờ lưng một mẹ mày”. Người chồng là trụ cột của gia đình, đảm đương việc khó nhọc để cưu sở hữu cuộc sống cho vợ con vậy mà ở đây, trong câu thơ này ông Tú cảm thấy mình như một người “thừa”, một kẻ vô ích và như một “thứ con” đặc trưng để bà Tú nên nuôi riêng. Chế độ xã hội cũ đã sản sinh ra cái ông chồng đoảng, chiếc ông chồng “dài lưng tốn vải, ăn no lại nằm” như ông Tú ko ít. Toát lên qua hai câu thơ là 1 niềm thương cảm của ông Tú dành cho vợ trước đức hi sinh, tảo tần của bà; song song là 1 lời tự trách mình vì thân làm cho chồng mà để vợ gánh vác việc gia đình song song còn rẻ thoáng niềm kiêu hãnh về vợ của mình khi khiến cho lụng khó nhọc để “Nuôi đủ năm con có 1 chồng”. Mặc dù, đó là 1 ông chồng không cần nhưng bằng lối văn dí dỏm, tình cảm chân thành, nhận ra được sự nặng nhọc của vợ, tỏ ra biết nhận lỗi, biết đền bù lại bằng loại tình, bằng tấm lòng cần người đọc ko hề trách mà trái lại mang chút thông cảm đối với “ông chồng’ này.

Tình thương vợ được biểu lộ trọn ven trong hai câu thơ 3, 4:

Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.

Hai câu thơ gợi lên cảnh khiến cho ăn vất vả, tội nghiệp của bà Tú. Chẳng hay, ông Tú đã đón nhận câu ca dao “Con cò lặn lội bờ sông/ Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc nỉ non”, từ bào giờ? Qua tiếng ru con cua một bà má láng giềng hay chính trong lời ru của bà cụ Nhuận đã đi vào tiềm thức của tế Xương? Chắc chắn từ “con cò lặn lội bờ sông”, hình ảnh các bà vợ Việt Nam ngàn xưa trong xã hội cũ, ngược xuôi tần tảo, gian truân cực nhọc để nuôi chồng con cũng từ lâu đã đi vào hồn thơ giàu rung động của Tú Xương với bao nhiêu xót xa, thương cảm. Để giờ đây, trong lúc nghĩ tới bà Tú thì con cò đấy bỗng vụt dậy vỗ cánh bay vèo thi hứng Thương vợ của Tú Xương. Phép đảo ngữ “lặn lội thân cò” càng khắc hoạ rõ nét nỗi khổ cực, đức hi sin, sự chịu đựng của bà Tú. Hai từ “lặn lội” chen lên đứng đầu câu. Cảnh lặn lội lại càng “lặn lội”. Ca dao kể “con cò”, Tú Xương nhắc “thân cò”. Ý thơ cổ như xoáy sâu vào sự cực khổ. “Thân cò” gợi thân phận lẻ loi, yếu ớt, lẻ loi và nó lại càng cô quạng, lạc lõng hơ lúc đi cùng mang từ “eo sèo”- một sự mặc cả, nhỏ nhoi, cô đơn, tội nghiệp. Vì “năm con mang 1 chồng”, vì “miếng cơm manh áo” mà bà Tú buộc phải chen chúc sở hữu nhau trên những chuyến đò đưa khách sang sông. Chật hẹp, bấp bênh, mỏng manh, chơi vơi tới quá chừng! Và nhường nhịn như sông nước càng minh mông bao nhiêu thì dòng độ chơi vơi, mỏng manh, cập kênh ấy lại càng nâng cao lên bấy nhiêu. Từ đấy càng làm cho vượt trội tấm lòng thương vợ của Tú Xương và qua ấy ông tỏ ra thấu hiểu hết những khó nhọc của bà Tú:

Một duyên, hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công.

Câu thơ như nói lên ý nghĩ của bà Tú. Cuộc đời như thế là duyên, mà cũng là nợ, duyên một thì nợ hai, thôi đành chịu theo số phận, ko giám nại hà, ko kể công gì nữa. Nhưng câu thơ còn làm nhứ tới câu ca dao:

Một duyên, hai nợ, ba tình,
Chiêm bao lẩn tạ thế bên mình năm canh.

Ngoài chiếc duyên, dòng nợ còn với loại tình; cái tình nghĩa vợ chồng của bà Tú dành cho chồng mình. Thành ra nói “nợ” mà thực ra là nhắc “tình”, mà đã là tình thì ai lại nhắc công. Số từ nâng cao tiến: “một”, “hai”, “năm”, “mười” càng dồn nén sự chịu cất của bà Tú, càng làm trào dâng lên nỗi niềm xót thương, cảm thông trước sự hi sinh vất vả, tần tảo của bà Tú.

Bài thơ kết bằng 1 cấu chửi - 1 câu chửi yêu:

Cha má nghề đời ăn ở bạc
Có chồng lạnh lùng cũng như không.

Nhìn cuộc đời bà Tú như vậy sở hữu chửi cũng là lẽ tất yếu. Nhưng ở đây ai chửi? chửi ai? Và chửi mẫu gì? Thì cũng chỉ là ông Tú thương xót cho bà Tú mà chửi thay cho bà Tú. Ông Tú đã tự chửi mát mình về mẫu thói “ăn ở bạc”, chiếc tội “làm chồng mà dửng dưng cộng như không”, làm cho chồng mà để vợ phải trăm cơ, nghìn cực như thế. Hai câu kết khép lại bài thơ vừa như là một lời chửi, vừa như là một lời than. Nhà thơ tự phán xét chính mình, tự trách mình và tha cho tình cảnh của vợ. Câu thơ cũng chỉ ra nguyên do dẫn tới nỗi khổ của bà Tú là do “thói đời” bạc bẽo. “Thói đời” bạc tình đã biến ông Tú phát triển thành kẻ vô tích sự, chính bởi vậy ông trở nên gánh nặng cho vợ. Lời chửi vừa diễn đạt nỗi niềm hàn ôn cay đắng ch cảnh ngộ của ông Tú, vừa diễn tả nỗi xót thương, ngùi ngùi của ông Tú đối sở hữu vợ.

Bài thơ đã dựng lên hai bức chân dung: ông Tú và bà Tú. Bà Tú hiện lên phía trước, ông Tú từ trần lấp phía sau. Vượt lên trên mọi là tấm lobngf yêu thương, quí trọng và tri ân của ông Tú đối mang người vợ tần tảo. Nhà thơ Xuân Diệu đã từng bình phẩm về bài thơ Thương vợ rằng: “Thơ hay, hay ở ý tình; hay ở chữ, tiếng, hay ở sự việc; hay ở nhạc điệu: lặn lộ, eo sèo, thân cò, mặt nước, quãng vắng, đò đông, mỗi chữ đều tình cảm”. Qua đó, tấm lòng yêu thương, trân trọng cũng như các trăn trở, day dắt đã tạo phải nhân phương pháp cao đẹp của Tú Xương, 1 con người dám sòng phẳng sở hữu bản thân, tự nhận ra khuyết điểm của mình và ko trút bỏ trách nhiệm.